Viêm xoang sàng sau tương tự như các dạng viêm xoang khác, gây ra những triệu chứng khó chịu như đau nhức vùng mặt, nghẹt mũi, chảy dịch mũi, làm giảm đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đáng lo ngại hơn, trong một số trường hợp, viêm xoang sàng sau có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm màng não, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.
VIÊM XOANG SÀNG SAU LÀ GÌ?
Viêm xoang sàng sau là tình trạng viêm nhiễm khó chịu ảnh hưởng đến các xoang nằm sâu phía sau mũi, gây ra các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy dịch, đau nhức vùng mặt và suy giảm khứu giác. Thường thì viêm xoang sàng sau đi kèm với viêm nhiễm ở các xoang khác, tạo thành một tình trạng phức tạp hơn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, chỉ riêng xoang trán hoặc xoang bướm bị viêm nhiễm, thường do vi khuẩn gây ra và có thể tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
TRIỆU CHỨNG CỦA VIÊM XOANG SÀNG SAU
Viêm xoang sàng sau cấp tính thường biểu hiện bằng các triệu chứng đặc trưng như chảy mủ mũi kèm theo nghẹt mũi, đau nhức hoặc cảm giác tức nặng vùng mặt lan ra sau gáy. Những triệu chứng này được xem là dấu hiệu quan trọng giúp nhận biết sớm tình trạng viêm xoang sàng sau, bất kể nguyên nhân là do vi khuẩn hay virus.
Tuy nhiên, việc phân biệt viêm xoang sàng sau do vi khuẩn với viêm xoang sàng do nhiễm virus đường hô hấp trên hoặc các tình trạng không nhiễm trùng khác là rất quan trọng để có hướng điều trị phù hợp.
Thông thường, viêm xoang sàng sau do vi khuẩn được chẩn đoán khi các triệu chứng viêm mũi cấp tính kéo dài hơn 10 ngày hoặc trở nên nặng hơn sau một thời gian cải thiện ban đầu.
1.Dấu Hiệu Viêm Xoang Sàng Sau Cấp Tính
Triệu chứng của viêm xoang sàng sau cấp tính thường xuất hiện trong vòng 4 tuần. Tình trạng này có thể được phân loại thành hai dạng: viêm xoang sàng sau cấp tính do vi khuẩn và viêm xoang sàng sau cấp tính do virus.
2.Dấu Hiệu Viêm Xoang Sàng Sau Bán Cấp
Triệu chứng kéo dài từ 4 đến 12 tuần.
3.Dấu Hiệu Viêm Xoang Sàng Sau Mãn Tính
Viêm xoang sàng sau mạn tính được xác định khi các triệu chứng kéo dài hơn 12 tuần. Mức độ nghiêm trọng và tần suất xuất hiện của các triệu chứng này có thể khác nhau ở mỗi người.
Nghẹt mũi là triệu chứng phổ biến nhất, tiếp theo là đau nhức, cảm giác nặng mặt, nước mũi đổi màu và giảm khứu giác. Nếu bạn gặp phải hai hoặc nhiều triệu chứng này trong hơn 12 tuần, rất có thể bạn đã mắc viêm xoang sàng sau mạn tính. Đặc biệt, cảm giác đau hoặc nặng mặt phải đi kèm với các dấu hiệu và triệu chứng khác ở mũi để được chẩn đoán chính xác.
4.Viêm Xoang Sàng Sau Cấp Tính Tái Phát
Viêm xoang sàng sau cấp tính tái phát được chẩn đoán khi bệnh nhân trải qua từ 4 đợt viêm cấp tính trở lên trong một năm, mỗi đợt kéo dài ít nhất 7 ngày, xen kẽ với các giai đoạn không có triệu chứng. Điều quan trọng là mỗi đợt viêm này đều phải đáp ứng các tiêu chuẩn chẩn đoán của viêm mũi xoang cấp tính do vi khuẩn.
5.Viêm Xoang Sàng Sau Không Biến Chứng
Viêm xoang không biến chứng là tình trạng viêm xoang không có dấu hiệu lâm sàng rõ ràng bên ngoài vùng xoang cạnh mũi và khoang mũi tại thời điểm chẩn đoán. Điều này có nghĩa là không có tổn thương lan rộng đến các khu vực khác như thần kinh, mắt hoặc mô mềm xung quanh.
NGUYÊN NHÂN BỊ VIÊM XOANG SÀNG SAU
Nguyên nhân thường gặp nhất gây viêm xoang sàng sau là do nhiễm trùng đường hô hấp trên bởi virus. Trong số đó, chỉ có khoảng 0,5% đến 2% trường hợp viêm xoang sàng sau do virus tiến triển thành nhiễm trùng vi khuẩn cấp tính.
Ngoài ra, còn có một số yếu tố khác liên quan đến viêm xoang nói chung và viêm xoang sàng sau nói riêng, bao gồm:
1.Nguyên Nhân Phổ Biến
Nhiễm trùng:
- Nhiễm virus, đặc biệt là các loại virus gây nhiễm trùng đường hô hấp trên
Các vấn đề về mũi:
- Viêm mũi dị ứng
- Phù nề cuốn mũi trong thai kỳ
- Biến thể giải phẫu mũi
- Dị tật phức hợp lỗ thông xoang
- Lệch vách ngăn mũi
- Concha bullosa (xoang bướm phì đại)
- Cuốn mũi giữa phì đại
Các yếu tố sức khỏe và lối sống:
- Hút thuốc lá
- Đái tháo đường
- Hoạt động thể chất như bơi lội, lặn, leo núi cao
- Nhiễm trùng nha chu
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Tác dụng phụ của thuốc:
- Sử dụng cocain
- Lạm dụng thuốc co mạch tại chỗ
2.Nguyên Nhân Hiếm Gặp
Bệnh lý:
- Bệnh xơ nang
- U tân sinh
- Bệnh đường hô hấp trầm trọng do aspirin (tam chứng Samter)
- Bệnh sarcoit
- Bệnh u hạt kèm theo viêm đa mạch
- Suy giảm miễn dịch
Các yếu tố khác:
- Sử dụng ống thông mũi (ví dụ: ống thông mũi – dạ dày)
- Phẫu thuật xoang
- Hội chứng bất động lông chuyển
- Cocain nhỏ mũi
Các tác nhân gây viêm xoang:
- Viêm mũi xoang do dị ứng và các chất kích thích: Thường có xu hướng trở thành mạn tính hoặc tái phát.
- Nhiễm trùng:
- Virus: Rhinovirus, virus cúm, virus parainfluenza là những loại virus phổ biến nhất được tìm thấy trong dịch xoang.
- Vi khuẩn: Streptococcus pneumoniae và Haemophilus influenzae thường gây viêm xoang sàng sau cấp tính mắc phải cộng đồng.
- Nấm: Ít gặp hơn nhưng cũng có thể gây viêm xoang.
Viêm xoang sàng sau do vi khuẩn bệnh viện:
- Thường gặp ở bệnh nhân nằm điều trị tại các đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU), đặc biệt là những người đặt nội khí quản kéo dài.
- Biểu hiện thường gặp là sốt không rõ nguyên nhân.
- Các tác nhân gây bệnh chủ yếu là vi khuẩn gram âm như Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae, Enterobacter spp., Proteus mirabilis, Serratia marcescens và Staphylococcus aureus.
3.Các yếu tố nguy cơ gây viêm xoang sàng sau tái phát
Viêm xoang sàng sau, cả dạng tái phát và mạn tính, đều có chung một số yếu tố nguy cơ tiềm ẩn, bao gồm:
- Các vấn đề về mũi và hô hấp:
- Viêm mũi dị ứng mãn tính
- Xơ nang
- Rối loạn vận động đường mật (ảnh hưởng đến khả năng làm sạch chất nhầy của đường hô hấp)
- Biến thể giải phẫu bất thường trong cấu trúc mũi
- Suy giảm miễn dịch:
- Các rối loạn suy giảm miễn dịch nguyên phát như thiếu hụt IgA, suy giảm miễn dịch biến đổi thông thường
- Hạ gammaglobulin máu (giảm kháng thể trong máu)
Đặc biệt, những người có hệ miễn dịch suy yếu do các bệnh lý này có nguy cơ cao hơn đối mặt với viêm xoang sàng sau tái phát và mạn tính.
BIẾN CHỨNG CỦA VIÊM XOANG SÀNG SAU
Viêm mũi xoang cấp tính do vi khuẩn có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng, bao gồm viêm màng não, áp xe não, viêm mô tế bào quanh hốc mắt và huyết khối xoang hang. Những biến chứng này xảy ra khi nhiễm trùng xoang lan đến hệ thần kinh trung ương, đòi hỏi can thiệp phẫu thuật khẩn cấp.
Tương tự, viêm xoang do nấm xâm lấn tối cấp cũng là một tình trạng nguy hiểm, thường gặp ở những người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc bệnh nhân tiểu đường không kiểm soát tốt. Với tốc độ tiến triển nhanh chóng, viêm xoang do nấm có thể đe dọa tính mạng, đòi hỏi phải được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN VIÊM XOANG SÀNG SAU
Bác sĩ sẽ quan sát vùng mặt, hỏi bệnh sử sau đó sau đó các phương pháp sau có thể được thực hiện để chẩn đoán.
1.Nội Soi Mũi Xoang
Nội soi hoặc cấy hút dịch xoang có thể được chỉ định trong một số trường hợp cụ thể, bao gồm:
- Nghi ngờ nhiễm trùng lan rộng: Khi có nghi ngờ nhiễm trùng xoang đã lan đến các vùng khác trong hộp sọ.
- Nghi ngờ tác nhân gây bệnh không điển hình: Đặc biệt ở những bệnh nhân bị viêm xoang bệnh viện.
- Bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao: Bao gồm những người bị suy giảm miễn dịch, mắc bệnh xơ nang hoặc mới nhập viện.
- Điều trị kháng sinh không hiệu quả: Khi bệnh nhân không đáp ứng với liệu trình kháng sinh thông thường.
Trong quy trình nội soi, bác sĩ tai mũi họng sẽ sử dụng một ống soi quang học cứng, đưa qua đường mũi vào bên trong xoang để quan sát trực tiếp và đánh giá tình trạng viêm nhiễm. Đồng thời, bác sĩ có thể lấy mẫu dịch xoang để xét nghiệm, xác định tác nhân gây bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
2.Chụp X-quang Kết Hợp Với Các Xét Nghiệm Khác
Chẩn đoán viêm xoang sàng sau mạn tính và viêm xoang sàng sau cấp tính tái phát thường sử dụng các phương pháp sau:
- Nội soi mũi: Đây là phương pháp quan sát trực tiếp bên trong xoang mũi để đánh giá tình trạng viêm nhiễm, tắc nghẽn và các bất thường khác.
- Chụp X-quang: Giúp đánh giá mức độ viêm nhiễm và tắc nghẽn giải phẫu trong viêm xoang sàng sau mạn tính và tái phát.
- Xét nghiệm dị ứng: Thường được chỉ định khi nghi ngờ viêm xoang có liên quan đến dị ứng hoặc suy giảm miễn dịch. Đặc biệt hữu ích khi viêm xoang đi kèm với các bệnh lý khác như viêm tai giữa, viêm phế quản, giãn phế quản hoặc viêm phổi.
- Xét nghiệm miễn dịch: Đánh giá khả năng miễn dịch của cơ thể bằng cách đo lường nồng độ các kháng thể (IgG, IgA, IgM) và khả năng phản ứng với các kháng nguyên. Thường được chỉ định khi nhiễm trùng có mủ dai dẳng hoặc nghi ngờ có vấn đề về miễn dịch.
Việc kết hợp các phương pháp chẩn đoán này giúp bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân gây viêm xoang, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
3.Các Chẩn Đoán Phân Biệt
Viêm xoang sàng sau có thể chia sẻ triệu chứng với nhiều bệnh lý mũi xoang khác, gây khó khăn trong việc chẩn đoán chính xác. Dưới đây là một số bệnh lý cần được phân biệt với viêm xoang sàng sau:
- Polyp mũi: Khối u lành tính trong mũi gây tắc nghẽn, mất khứu giác và chảy nước mũi.
- Rò mũi dịch não tủy: Dịch não tủy rò rỉ vào mũi gây chảy nước mũi trong, đôi khi kèm theo đau đầu.
- Hội chứng rối loạn vận động thể mi: Gây ra các triệu chứng như đau đầu, nghẹt mũi và chảy nước mũi.
Ngoài ra, các bất thường về cấu trúc mũi như lệch vách ngăn, phì đại VA, tổn thương hoặc dị vật trong mũi, u mũi, hẹp cửa mũi sau, hở hàm ếch và trào ngược họng mũi cũng có thể gây ra các triệu chứng tương tự viêm xoang sàng sau.
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp sau:
- Soi mũi họng: Quan sát trực tiếp bên trong mũi họng để phát hiện các bất thường.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Cung cấp hình ảnh chi tiết về cấu trúc xoang và các mô xung quanh, giúp xác định chính xác vị trí và mức độ viêm nhiễm.
Chẩn đoán lâm sàng:
- Khám thực thể: Bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu như phù nề, ban đỏ ở vùng má hoặc quanh hốc mắt, đau khi sờ vào má hoặc răng hàm trên, chảy nước mũi hoặc mủ ở họng sau, và các dấu hiệu tổn thương ngoài xoang.
- Soi mũi trước: Quan sát niêm mạc mũi, cuốn mũi và các cấu trúc khác để phát hiện tình trạng viêm nhiễm, polyp hoặc lệch vách ngăn.
Điều trị:
- Điều trị triệu chứng: Ưu tiên cho các trường hợp viêm xoang sàng sau nhẹ.
- Phẫu thuật xoang sàng sau: Chỉ định khi điều trị triệu chứng không hiệu quả hoặc khi có biến chứng nguy hiểm.
Việc chẩn đoán phân biệt chính xác là rất quan trọng để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ VIÊM XOANG
Việc điều trị viêm xoang sàng sau cũng giống như điều trị viêm xoang nói chung. Điều trị triệu chứng là biện pháp ưu tiên cho bệnh nhân bị viêm xoang sàng sau nhẹ. Nếu bệnh không cải thiện, phẫu thuật xoang sàng sau sẽ là bước tiếp theo.
1.Điều Trị Viêm Xoang Sàng Sau Bằng Các Loại Thuốc
1.1. Thuốc kháng sinh
Việc sử dụng kháng sinh chỉ được chỉ định trong những trường hợp cụ thể:
- Viêm xoang sàng sau có triệu chứng từ trung bình đến nặng kéo dài hơn 7 ngày: Và đáp ứng các tiêu chuẩn chẩn đoán lâm sàng của viêm mũi xoang cấp tính do vi khuẩn.
- Viêm xoang sàng sau nặng: Bất kể thời gian bệnh kéo dài bao lâu.
Tuy nhiên, trong 10 ngày đầu của bệnh, rất khó để phân biệt giữa viêm xoang sàng sau do virus và do vi khuẩn chỉ dựa trên triệu chứng lâm sàng.
Đối với viêm xoang sàng sau do virus, bệnh thường tự khỏi và nên được điều trị triệu chứng và hỗ trợ. Các biện pháp như sử dụng thuốc giảm đau (NSAIDS, acetaminophen) và rửa mũi bằng nước muối sinh lý sẽ giúp giảm đau và cải thiện triệu chứng hiệu quả.
1.2. Steroid mũi
Steroid dạng xịt mũi có thể được sử dụng để giảm viêm trong khoang mũi, đặc biệt hiệu quả với những người đồng thời mắc viêm mũi dị ứng. Một số loại steroid xịt mũi thường được sử dụng bao gồm:
- Beclomethasone dipropionate (Beclomethasone AQ hoặc dạng xịt định liều MDI)
- Budesonide (dạng xịt định liều MDI)
- Flunisolide
- Fluticasone
- Triamcinolone acetonide (Triamcinolone AQ hoặc dạng xịt định liều MDI)
- Dexamethasone (dạng xịt định liều MDI)
1.3. Thuốc thông mũi tại chỗ
Thuốc co mạch dạng xịt mũi, ví dụ như oxymetazoline, có thể giúp giảm nhanh chóng tình trạng phù nề niêm mạc mũi. Tuy nhiên, không nên sử dụng thuốc này quá 3 ngày liên tiếp để tránh gây ra hiện tượng tắc nghẽn mũi tái phát. Ưu điểm của thuốc co mạch dạng xịt mũi là ít gây tác dụng phụ toàn thân hơn so với thuốc uống.
1.4. Thuốc thông mũi đường uống
Thuốc co mạch dạng xịt mũi thường được sử dụng để giảm nhanh chóng tình trạng phù nề niêm mạc, giúp thông thoáng đường thở và tạo điều kiện thuận lợi cho việc dẫn lưu dịch tiết trong xoang mũi.
2.Điều Trị Viêm Xoang Sàng Sau Bằng Phẫu Thuật
Khi các phương pháp điều trị nội khoa như thuốc và các biện pháp hỗ trợ khác không đem lại hiệu quả, phẫu thuật xoang sàng sau có thể được xem xét như một lựa chọn tiếp theo. Hiện nay, có hai phương pháp phẫu thuật chính được áp dụng là phẫu thuật nội soi và phẫu thuật mở.
2.1. Phẫu thuật mở
Phẫu thuật mở xoang từng là phương pháp kinh điển và duy nhất để điều trị viêm xoang trước khi kỹ thuật nội soi ra đời. Trong phương pháp này, bác sĩ sẽ rạch một đường bên ngoài da để tiếp cận trực tiếp vùng xoang bị viêm và xử lý. Sau khi hoàn thành, vết rạch sẽ được khâu lại, tuy nhiên có thể để lại sẹo. So với phẫu thuật nội soi, phương pháp mở xoang có tính xâm lấn cao hơn, gây chảy máu nhiều hơn và bệnh nhân sẽ trải qua đau đớn sau phẫu thuật cũng như thời gian hồi phục lâu hơn.
2.2. Phẫu thuật nội soi
Hiện nay, phẫu thuật nội soi xoang đã trở thành phương pháp chủ yếu trong điều trị viêm xoang. Với kỹ thuật này, bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi nhỏ, có gắn camera, qua đường mũi để tiếp cận các xoang bị viêm. Hình ảnh từ camera sẽ được truyền trực tiếp lên màn hình, giúp bác sĩ quan sát rõ ràng và thao tác chính xác bằng các dụng cụ chuyên dụng.
Ưu điểm vượt trội của phẫu thuật nội soi xoang là tính ít xâm lấn, không để lại sẹo, giảm thiểu chảy máu và đau đớn cho bệnh nhân. Nhờ đó, người bệnh có thể hồi phục nhanh chóng và trở lại cuộc sống bình thường sớm hơn.
CÁCH PHÒNG NGỪA VIÊM XOANG SÀNG SAU
1.Phòng Ngừa Nhiễm Bệnh
Để bảo vệ bản thân khỏi viêm xoang sàng sau và các vấn đề viêm xoang khác, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:
- Tiêm vắc xin phòng cúm: Giúp giảm nguy cơ nhiễm virus cúm, một trong những nguyên nhân gây viêm xoang.
- Giữ ấm tai, mũi, họng: Đặc biệt trong thời tiết lạnh hoặc khi tiếp xúc với môi trường có điều hòa.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng sát khuẩn: Giúp loại bỏ vi khuẩn và virus gây bệnh.
- Không hút thuốc lá: Khói thuốc lá làm tổn thương niêm mạc mũi xoang và làm giảm khả năng chống lại nhiễm trùng.
- Điều trị kịp thời các bệnh lý tai mũi họng: Viêm họng, viêm amidan… có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài: Giúp ngăn chặn bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng xâm nhập vào đường hô hấp.
- Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Như phấn hoa, lông động vật, hóa chất độc hại… nếu bạn biết mình dị ứng với chúng.
- Khám sức khỏe định kỳ hàng năm: Giúp phát hiện sớm các vấn đề về mũi xoang và điều trị kịp thời.
Đặc biệt lưu ý:
Những người có hệ miễn dịch suy yếu do bệnh lý như tiểu đường, ung thư, HIV/AIDS cần kiểm tra tai mũi họng thường xuyên (vài tháng một lần) vì có nguy cơ cao bị nhiễm nấm xoang.
2.Phòng Ngừa Viêm Xoang Tái Phát
Mặc dù không thể ngăn chặn hoàn toàn sự khởi phát của viêm xoang mạn tính và viêm xoang cấp tính tái phát, nhưng người bệnh hoàn toàn có thể giảm thiểu nguy cơ bùng phát các đợt viêm cấp tính bằng cách áp dụng các biện pháp phòng ngừa sau:
- Vệ sinh tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn có cồn là cách hiệu quả nhất để giảm thiểu tiếp xúc với mầm bệnh.
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý: Giúp làm sạch xoang mũi, loại bỏ các tác nhân gây kích ứng và giảm nguy cơ tái phát viêm xoang, đặc biệt sau phẫu thuật xoang.
- Phối hợp chặt chẽ với bác sĩ: Để kiểm soát tốt các triệu chứng, đẩy nhanh quá trình hồi phục và ngăn ngừa tái phát, người bệnh nên tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ và tái khám định kỳ theo chỉ định.
Việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa này không chỉ giúp giảm thiểu tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt viêm xoang cấp tính, mà còn cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh.
THÔNG TIN LIÊN HỆ
Glandcore là công ty chuyên phân phối nguyên liệu dược phẩm (APIs), tá dược, nguyên liệu thực phẩm, thực phẩm chức năng và hóa mỹ phẩm chất lượng cao. Ngoài ra Glandcore còn cung cấp các giải pháp kỹ thuật đến các khách hàng & đối tác trong ngành dược phẩm
Sản phẩm Nasodren® được Glandcore lựa chọn rất kỹ càng để phân phối độc quyền tại thị trường Việt Nam.
Quý khách hàng có thể liên hệ cho Nasodren qua CHI NHÁNH CÔNG TY TNHH GLANDCORE
Địa chỉ: 200/9 Bình Lợi, Phường 13, Q. Bình Thạnh, TP. HCM, Việt Nam
Hotline tư vấn báo giá sản phẩm miễn phí: 0966 718 484
Fanpage sản phẩm Nasodren chăm sóc khách hàng: Nasodren – Hiệu quả đột phá trong Điều trị viêm mũi xoang
Website truy cập dung dịch xịt mũi xoang Nasodren: https://nasodren.com.vn/
Zalo tổng đài về sản phẩm dung dịch xịt mũi Nasodren: 0966 718 484
Cảm nhận hơi thở khác biệt với Nasodren®. Thuốc xịt mũi được làm từ 100% chiết xuất tự nhiên của cây Cyclamen europaeum. An toàn, hiệu quả trong việc giúp làm giảm các triệu chứng của viêm xoang.
